Kamień naturalny był używany do budowy nawierzchni dróg, ulic i placów od najdawniejszych czasów. Najbardziej znaną drogą z płyt bazaltowych jest wybudowana w 312 r. p.n.e. najstarsza, starożytna rzymska droga Via Appia (właśc. Via Appia Antica) zwana przez Rzymian królową dróg – Regina Viarum. Po upadku imperium rzymskiego drogi wybudowane przez Rzymian przetrwały i służyły jeszcze przez wiele stuleci.
Drogi o nawierzchni kamiennej powstawały także w starożytnym Babilonie, Persji, Grecji, Chinach i w Ameryce Południowej w imperium Inków.
W średniowieczu w Europie powstawały trakty i drogi z kamienia polnego układanego na gruncie. Na początku XIX wieku zaczęto stosować podbudowę pod bruk, który stanowiła mieszanka żwiru i tłucznia z drobnoziarnistym piaskiem i gruntem. Drogi tak wybudowane nie były jednak zbyt trwałe.
Przełomem było wprowadzenie w 1885 r. nawierzchni z kostki granitowej przez budowniczego Gravenhorsta.
W tym miejscu warto przytoczyć opis jaki pojawił się w 1910 roku w „Przeglądzie Technicznym” autorstwa Melchiora Władysława Nestorowicza (1880-1939), profesora Politechniki Warszawskiej wybitnego specjalisty w dziedzinie dróg bitych, których budowa i eksploatacja stanowiły przedmiot jego wieloletniej działalności zawodowej i badawczej.
„W r. 1885 radca budowlany Gravenhorst zaczął stosować bruk własnego pomysłu, nazwany przez niego „Kleinpflaster". Składa się on z małych kostek granitowych, mających tylko jedną stronę obrobioną w formie kwadratu lub wielokąta z największym wymiarem średnicy do 10 cm. Wysokość kostki około 10 cm. Bruk spoczywa na podsypce z gruboziarnistego piasku 3-4 cm grubości, pod którą znajduje się fundament bruku, składający się albo z powłoki szabrowej (którą może być stara wyłatana szosa), albo z warstwy betonu, lub wreszcie z dobrze uwalcowanej warstwy grubego żwiru. Bruk taki, wykonany starannie, jest bardzo trwały. Zbudowany w r. 1885 na próbę kawałek takiego bruku na ożywionej drodze w Hanowerze, dotychczas nie wymagał poważniejszej reparacyi.
Omawiane tu dzieło prof. Krügera zawiera krótką historyę rozwoju tego rodzaju bruku i szczegółowy opis jego budowy i konserwacyi.
W Niemczech „Kleinpflaster" jest bardzo rozpowszechniony: w końcu r. 1908 było go 5 280 000 m²
(= około 1140 km ulic i dróg). Przeciętny koszt wybudowania 1 m² tego bruku z nowym fundamentem szabrowym wynosił 7,6 do 8,5 mar., wybudowanie zaś 1 m² bruku na nowym fundamencie betonowym z zafugowaniem bruku zaprawą cementową 9 - 10 mar.
Aby wydać miarodajny sąd, prof. Krüger rozesłał ankietę do instytucyi zawiadujących drogami, które stosowały u siebie omawiany tu rodzaj bruku, i na podstawie otrzymanych odpowiedzi przepowiada mu wielką przyszłość.
Należy przypuszczać, że i u nas w niedalekiej przyszłości trzeba będzie stosować ten bruk, przy stosowaniu którego ściera się 8 razy mniej materyału, niż przy powłoce szabrowej, jak twierdzi radca Gravenhorst; ta okoliczność każe z czasem zwrócić uwagę na „Kleinpflaster" wobec małych zapasów coraz droższego granitu polnego w Król. Polskiem.
Dzieło napisane jest zwięźle i daje szczegółowe pojęcie o nowym rodzaju bruku, jego budowie i konserwacyi; ilustrowane kilkunastu fotografiami, dobrze objaśniającemi tekst, zasługuje na uwagę zarządów naszych miast większych”.
M. Nestorowicz, inż.
mobile: +48 518 717 819
copyright © 2020 Bazalt Invest Mariya Sobczyńska
Bazalt Invest Mariya Sobczyńska, Mysiadło, ul. Kuropatwy 15 B, 05-500 Piaseczno, mobile +48 518 717 819, email: mariya.sobczynska@bazaltinvest.eu
Biuro: ul. Ksawerów 21, 02-656 Warszawa ITB Instytut Techniki Budowlanej
Created MAGNUM Sandomierz